Shohrux Dastanov

Reklamalarning turlari.
⠀
1. Bosma reklama. (1472-yil) Angliya.
Eng birinchi paydo bo'lgan reklama bo'lib, undan asosan jurnal va gazetalarda foydalanishgan.
⠀
2. Radio reklama. (1920-yil) AQSH.
Avval boshida AQSHning radio stansiyalarida o'z ishini boshlagan bu reklama turi keyinchalik dunyoda ham rivojlandi. Ammo hozir u "популярный" reklama turi emas.
⠀
3. Televizor reklama. (1940-yil) AQSH.
Yangi davrgacha eng ommabop reklama turi hisoblanib kelingan. Ammo hozir u o'z o'rnini Internet Reklamalariga bo'shatib bergan.( Faqat hali O'zbekistonda emas).
⠀
4. Internet reklama.(1990-yil) AQSH. Hozirgi kundagi eng ommabop reklama turi. Web-saytlarda, telegram kanallarida, bloggerlar o'z istoriyalarida, YouTube da va hokazolarda ko'rayotganimiz Internet Reklama turiga kiradi.
🇺🇿

AIDA formulasi o'zi nima?
⠀
AIDA — sotuvchi matnlar uchun eng mashhur klassik formula hisoblanadi. Quyida ushbu formula haqida qisqacha ma'lumot berib o'tilgan:
⠀
A - attention - e'tibor
Matnga e'tiborni jalb qiling. Ajablanadigan sarlavha yozing. O'quvchi matnni davomini o'qishni xohlashi kerak.
⠀
I - interest - qiziqish
O'quvchiga uni qiziqtirayotgan narsa haqida aytib bering. Bu mijozning og'rig'ini eslatishi yoki muammosini hal qilishga va'da berish bo'lish mumkin.
⠀
D - desire - istak
Endi siz istakni uyg'otishingiz kerak. Mahsulot yoki xizmatning barcha afzalliklarini tavsiflab bering. Taklifingiz foydali ekanligini isbotlang.
⠀
A - action - harakat
Endi o'quvchiga mahsulot yoki xizmatni olishi uchun nima qilishi kerakligini ayting. Va uni harakatga chaqiring.

Siz AIDA formulasidan foydalanasizmi?

Marketing bu faqat reklama emas.

Ko'pchilik insonlar marketing deyilganda faqat reklamani nazarda tutishadi,aslida esa bu noto'g'ri fikr hisoblanadi. Marketing ichiga reklamadan tashqari ko'plab bo'limlar kiradi. Bugun shu mavzu haqida batafsil gaplashamiz.

Marketing bu- insonlarning muammosini aniqlash va unga samimiy yechim berish. U tashkiliy funksiya hisoblanib,xaridorlarga mahsulot yoki xizmatni yaratish,targ'ib qilish va taqdim etish hamda tashkilot manfaati uchun ular bilan munosabatni boshqarish jarayonlari to'plami. Qisqacha qilib aytganda,marketing bu foyda olish uchun bozor ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan faoliyatdir.Bundan ko'rinib turibdiki,marketing bu butun boshli tizim va kompaniyaning asosiy bo'limi hisoblanadi.

Reklamaga keladigan bo'lsak,reklama mahsulot yoki xizmat tayyor bo'lgandan so'ng,uni o'z xaridorlariga to'g'ri yo'l bilan yetkazib berish hisoblanadi va u asosan biznes boshlangandan keyin ishga tushadi. Marketing esa,aksincha,biznes boshlanishidan oldin ishlay boshlaydi,sababi,siz bozor talablarini,ehtiyojlarini o'rganmasdan turib o'z biznesingizni boshlay olmaysiz.

Siz marketingning yana qanday bo'limlarini bilasiz? Izohlarda o'z fikringizni yozib qoldiring.

Pul motivatsiyasi- bunday xodimlarga faqat pul qiziq, oylik maosh qanchaligi qiziq, ularga kollektiv va kompaniyaning maqsadi umuman qiziq emas.
⠀
Shaxsiy manfaat- puldan salgina yuqoriroq turadi, bu yerda ishlaydigan xodim sizni korxonangizda ishlashiga sabab: uning shaxsiy foydasi borligi yoki yoki qandaydur foyda ko’zlaydi. “xunar o’rganishi, ish o’rganish, boshqaruvni o’rganish,…”
⠀
Shaxsiy ishonch –bu mutaxasis darajasi bo’lib, o’zini professional deb biladi va haqiqatda ham professional odam. Bu motivatsiya darajasi pul va shaxsiy manfaat darajasidan tepada turadi. Bu darajaga o’z ishini ustasi va professinallari kiradi.

Biznesda ko'plab texnikalar mavjud. Bugun esa sizlar bilan reklama tuzish jarayonidagi ODC texnikasi haqida batafsil suhbat quramiz.

O-offer
1.Offer-kuchli taklif degani. Kuchli taklif siz tomoningizdan shunday bir taklifki, ya’ni reklamangizda shunday bir taklifni berayabsiz, u taklifni o’qigan yoki esh*tgan odam yuz o’gira olmasin, shunchaki yo’q deya olmasin.

D-deadline
2. Deadline- bu cheklov. Kuchli taklifda cheklov bo’lmasa, inson psixologik tomondan qachon vaqtim bo’lsa, o’sha payti olaman deydi yoki boshqa muammolar bilan chalg’ib yuraveradi.
Deadline 3 turga bo’linadi:
1.Vaqt bilan cheklov
2.Mahsulot soni bilan
3.Mijoz soni bilan

C-call to action
3.Call to action – bu harakatga undash. Qachonki biz odamlarga ko’rsatma bersak amal qilishi ko’proq bo’ladi va natija beradi, masalan qo’ng’iroq qiling, ro’yxatdan o’ting kabi harakatga undovchi so'zlar orqali.

Siz o'z biznesingizda ODC texnikasidan qanday foydalangan bo'lar edingiz?

Biznesni boshqarish va yuritish bosqichlari
⠀
Biznesni boshqarish va uni yuritish 4 qismga bo'linadi
👇 Quyidagilar:
⠀
1. Bosqich (usta-hamma ishni o’zining qo’li bilan bajaradi)
⠀
2. Prorab (ishlarni qo’l ostidagi xodimlar yordamida bajaradi)
⠀
3. Arxitektor (korxonaning qanday bo’lishi, qanday faoliyat yuritishi qanday mahsulot ishlab chiqarishi va sotish rejasini o’ylab chiqadi. Tuzadi va prorablar yordamida amalga oshiradi.
⠀
4. Buyurtmachi muvaffaqiyatli kompaniyalarda qo’lida arxitektorlari bor. Prorablari bor. Ular arxitekturasiga minimal vaqt ajratadi, prorablikka minimal vaqt ajratadi va asosiy ishi buyurtma berishdan iborat.
⠀
📌 Ko’proq biz arxitekturasiga vaqt ajratishimiz kerak, arxitektura bu strategik qarash, uzoqni ko’ra olish. Yo’q narsadan paydo qilish va o’ylab rejalarni tuzish degani. Ko’pchilik holatlarda kichik ishlar bizni shunchalik ko’p vaqtimizni oladiki, biz haqiqatdan ham arxitektura bilan shug’ullanishga vaqtimiz bo’lmaydi.

Tadqiqotlarning ko'rsatishicha,har bir kompaniyaning o'z hayot davrlari bo'lar ekan.

👉 Ular quyidagi davrlar:

▪️Tug’ilish
▪️Go’daklik
▪️O’smirlik
▪️Gullab yashnash
▪️Barqarorlik
▪️Aristokratiya (zodagonlar)
▪️Dastlabki byurokratiya
▪️Byurokratiya
▪️O’lim

⁉️Sizning kompaniyangiz hozir qaysi davrda?

📌 Pareto qonuni yoki 80 ga 20 qoidasi bu hayotdagi har qanday jabhalarga to'g'ri keladigan qonun hisoblanadi. Ushbu qonun 1985-yilda Italiyalik iqtisodchi Vilfredo Pareto tomonidan o'ylab topilgan.
⠀
🔰 Qonunning mazmuni shundan iboratki, siz bajaradigan 20 foiz ishlaringiz sizning 80 foiz natijangizni ta'minlaydi. 80 foiz bajaradigan ishlaringiz esa 20 foiz natija beradi.
⠀
📈 Biznesingizda shunday vazifalar borki u 80% foyda keltiradi yana shunday vazifalar ham borki bajarilsa 20% foyda keltiradi.
⠀
⁉️ Biznes egasi nima qilishi kerak?
⠀
✔️ Xodimlar bajarishi kerak bo’lgan 80% vazifalarni ularga topshirishi kerak o’zi esa muhim ko’rsatkichlar bilan shug’ullanishi kerak.
⠀
❓Siz pareto qonuniga qaysi misollarni keltira olasiz?

Jahonda turli xil biznes turlari mavjud. Bugun ular haqida batafsil gaplashamiz.
⠀
B2B- business to business
Bunday turdagi bizneslar asosan bizneslar bilan ishlashadi, ya'ni ularning xaridorlari ham biznes vakillari bo'lishadi. Bunga misol qilib, ulgurji savdo bilan shug'ullanuvchi savdo sohasi vakillarini, agentliklarni, uskunalar ishlab chiqaradigan korxonalarni ko'rsatishimiz mumkin.
⠀
B2C- business to customer
Bunday turdagi bizneslar iste'mol uchun mo'ljallangan tovarlar va xizmatlarni sotish bilan shug'ullanadilar. Bunga oziq-ovqat do'konlari, internet do'konlar misol bo'lishi mumkin.
⠀
B2G- business to government
Bunday bizneslar mahsulot yoki xizmatlarini davlat idoralariga sotadilar. Bunga misol qilib, davlat xizmatlari tizimini keltirishimiz mumkin.
⠀
Izohlarda qaysi biznes turi bilan shug'ullanishingizni yozib qoldiring.

Siz uchun marketing nima?
⠀
Marketingni asosiy 3 ta vazifasi bor:
⠀
🔹 Yangi mijozlarni jalb qilish.
⠀
🔹 Mavjud mijozlarni ushlab qolish.
⠀
🔹 Biznesingizdan ketgan mijozlarni jalb qilish. "Sodda qilib aytganda" mijoz va biznes o'rtasida ko'prik vazifasini o'tovchi instruksiya.